پژوهشی تاریخی در زمینه فرآیند تفسیر قرآن و فراز و نشیب‌های آن و نقش و تأثیرگزاری خلفا، زندیقان و غالیان بر مکتب تفسیری صحابه و تابعین است. در این نوشتار تأثیرات برخی از اقدامات خلفا و تئوری‌ها و اندیشه‌های ترویج شده توسط آنان بر افکار مفسران صدر اسلام و نیز تأثیر رواج اسرائیلیات در این زمینه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نمونه‌های از تفاسیر صحابه و اجتهادات آنان در این زمینه بررسی شده است. نویسنده در ادامه به نقش منفی افکار ارایه شده توسط برخی از زندیقان و ملحدان و نیز غالیان در صدر اسلام بر تفاسیر نگاشته شده در این عصر اشاره نموده و ضمن معرفی برخی از زندیقان و غلات، شبهه‌افکنی و انحرافات فکری ایجاد شده آنان در مسیر تفسیر قرآن را بررسی نموده است. وی ترویج اباحی‌گری و عقاید باطل، نسبت دادن امور غیر واقعی به اهل‌بیت(ع)، ارایه تأویل‌های فاسد از آیات قرآن، جعل احادیث تفسیری و وارد کردن تفکرات مبتنی بر تجسیم و تشبیه در تفسیر قرآن را از جمله آفات وارد شده به آن توسط خلفا، زندیقان و غالیان عنوان نموده و به آسیب‌شناسی تفسیر از این منظر پرداخته است.