«کار» فعالیتی مستمر است که به تولید کالا یا خدمتی می‌انجامد و به آن دستمزدی تعلق می‌گیرد. زندگی بدون کار بدون معنا، بی‌هدف، ملال‌آور و ناامید‌کننده است. در دین اسلام نیز کسب و کار اهمیت زیادی دارد. از نظر اسلام کسی که کار می‌کند همانند مجاهد در راه خداست و چنانچه قرآن کریم در آیه 39 سوره نجم فرموده است:« برای انسان بهره‌ای جز سعی و کوشش او نیست».

اهمیت کسب و کار در اسلام

نظم اجتماعی، جلوگیری از فقر، عبادت، آمرزش گناهان، نجات در قیامت، جلوگیری از هلاکت و تباهی و همسانی با جهاد در راه خدا از حکمت‌های کسب و کار بیان شده‌اند. علاوه بر این موارد، مشغولیت انسان در کسب و کار از نظر اسلام باعث کاهش فساد در انسان می‌شود. رسول خدا صلی الله علیه و اله در‌این‌باره فرمودند: «کسی که بر اثر خستگی از کار و تلاش به خواب رود، آمرزیده شود». همچنین سعدی در بیتی به خوبی اهمیت این موضوع را نشان داده است که هر چه انسان بتواند با مشغول کردن خود به کسب وکار و فعالیت، نفس خود را مشغول سازد خود را از گناه و معصیت دور خواهد کرد.

چه نیکو زده‌ست این مثل پیر ده                      ستور لگدزن گران بار به

آداب کسب و کار اسلامی

کسب و کار از نگاه اسلام دارای آدابی است که عمل به آن توصیه شده است.یکی از مهم‌ترین این آداب، شروع کسب و کار با نام خداست. چنانچه پیامبر صلی الله علیه و اله در‌این‌باره فرمودند: « هر کار مهمی که با نام خدا شروع نشود، ابتر خواهد ماند ». از دیگر آداب کسب و کار اسلامی که می‌تواند در شروع هر کسب و کاری اهمیت داشته باشد، توکل بر خداست. همچنین دین اسلام توصیه‌های زیادی بر تخصص‌گرایی و واگذاری کار‌ها به افراد متخصص داشته است و این کار را مانع از سرمایه سوزی می‌داند. به علاوه فعالیت در هر کسب و کاری در اسلام نیازمند رعایت برنامه ریزی و اعتدال است. به عبارت دیگر اسلام با وجود اهمیت به کسب و کار، حرص و طمع در کار را درست نمی داند. به همین دلیل توصیه می‌کند تا افراد در هر کسب و کار صداقت و درستکاری را در نظر بگیرند و چنانکه پیامبر صلی الله علیه و اله فرمود: « خداوند دوست دارد اگر کسی کاری انجام می‌دهد، آن را نیکو انجام دهد».

اهمیت صبح و سحرخیزی در کسب و کار

زندگی بسیاری از افراد موفق نشان می دهد که آنها یک عادت مشترک داشته اند و آن عادت سحرخیزی و استفاده از صبح برای انجام کارها بوده است. در اسلام نیز توصیه زیادی به سحرخیزی و شروع کار در ابتدای صبح شده است به‌گونه‌ای‌که امام رضا علیه السلام بین‌الطلوعین یعنی بین طلوع فجر تا طلوع خورشید را زمان تقسیم روزی انسان‌ها بیان کردند و به‌خواب‌رفتگان در آن زمان را محروم از آن برشمردند.

کسب و کار حلال در اسلام

رعایت اصول و احکام کسب و کار اسلامی در هر کار از جمله آداب کسب وکار در اسلام است. در این رابطه توصیه های زیادی وجود دارد که بر آگاهی از حلال و حرام (فقه) در تجارت تاکید دارد تا مبادا انسان در کسب و کار خود دچار گناهان بزرگی مانند ربا شوند.

فواید کار در اسلام

به طور کلی، شکوفایی و رونق تولید و تأمین نیازهای اقتصادی و به دنبال آن پویایی اقتصاد جامعه، رفع وابستگی اقتصادی و رهایی از سلطۀ بیگانگان و بی‌نیازی از دیگران و در‌نتیجه کرامت و عزت نفس، سلامت جسمانی، افزایش ثروت و رفاه عمومی و به دنبال آن امنیت روانی جامعه از مهم‌ترین آثار و فواید کار هستند. از مهم ترین این موارد، بی نیازی و اعتماد به نفس است که سعدی نیز حکایت زیبا و معروفی دراین باره دارد که در آن فردی روباهی را دید که از ته مانده غذای شیر روزی می خورد. بنابراین تصمیم گرفت تا مانند روباه سعی و تلاشی نکند تا خداوند برای او روزی رساند؛ اما زمانی گذشت و کسی چیزی برای او نیاورد. در اینجا سعدی توصیه می کند که انسان باید کسب و کار داشته، روزی خود را کسب کند و در طلب روزی از دیگران نباشد.

                            برو شیر درنده باش، ای دغل           مینداز خود را چو روباه شل

                         بخور تا توانی به بازوی خویش         که سعیت بود در ترازوی خویش

همچنین از دیگر فواید مهم کار، استقلال مالی و دوری از فقر است که در سیره پیامبر اسلام و ائمه اشاره های زیادی به آن شده است و یکی از عوامل فقر را تنبلی، و کسب و کار را مانع از فقر می داند.

کسب و کار زنان از نگاه اسلام

کسب و کار زنان در اسلام نه تنها منع نشده است بلکه اسلام توصیه ها و راهکار هایی نیز برای آن ارائه شده است. حضرت خدیجه علیها السلام همسر پیامبر از زنان نامدار عرب بود که پیش از اسلام به فعالیت‌های بازرگانی می‌پرداخت و مردان مختلفی برای او تجارت می‌کردند. علاوه بر حضرت خدیجه، برخی از دیگر از زنان پیامبر نیز به کار های مختلفی اشتغال داشته اند و پیامبر مخالفتی با کار آنها نداشته اند. همچنین زنان زیادی در زمان پیامبر به انجام کار های رایج در آن زمان مانند داد و ستد ( خرید و فروش‌ )، صنایع دستی، آرایشگری، عطر فروشی،  ریسندگی و بافندگی، دامداری، طبابت و شیر‌دادن به بچه‌های دیگران مشغول بوده اند.

معنویت در کسب و کار

معنویت این است که ما هر نیتی، هر گفتاری، هر رفتاری و هر عملی که داریم؛ همة این‌ها را برای خدا انجام بدهیم. به عبارت دیگر معنویت یعنی این که در هر کاری نیت خدایی داشته باشیم؛ از نیت گرفته تا گفتار و رفتار و صله‌رحم و این صدها فضیلتی است که در این کتاب‌های اخلاقی آمده و پرهیز از صدها رذیلتی که در کتاب‌های اخلاقی آمده؛ همة اینها معنویت است. بنابراین از دیدگاه اسلام هر کاری که با در نظر گرفتن اخلاقیات و با نیت درست انجام شود کار معنوی محسوب می شود.

معرفی کتاب کسب و کار براساس آموزه های قرآن و اهل بیت (ع)

کتاب کسب و کار بر اساس آموزه های قرآن واهل بیت علیهم السلام به توصیه‌ها و آداب کسب و کار در آموزه‌های قرآن و اهل بیت علیهم السلام می‌پردازد و نیز نمونه‌هایی از سیره و رفتار معصومان در موضوع کسب و کار ارائه می‌کند.، مولف کتاب دکتر حمیدرضا مطهری است و برای اولین بار در سال 99 توسط انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است. این کتاب 88 صفحه ای به بررسی کسب و کار از نگاه قرآن و ائمه و در سیره آنها می پردازد. از جمله ویژگی های کتاب می توان به متن روان، کوتاه و کاربردی آن در ارائه نگاهی کلی به کسب و کار از نظر دین اسلام اشاره کرد. دکتر حمیدرضا مطهری، نویسنده، پژوهشگر و مدرس حوزه و دانشگاه است که دارای دکترای رشته تاریخ اسلام از دانشگاه اصفهان است. از دیگر آثار او می توان به کتاب های «زندقه در سده های نخستین اسلامی» و « اهل بیت(ع) در آثار دانشمندان آندلس» اشاره کرد.

معرفی کتاب معنویت در عرصه زندگی و کسب وکار

کتاب معنویت در عرصه زندگی و کسب و کار مجموعه گفت و گو های دکتر احمد احمدی و دکتر شهرستانی با موضوع معنویت در کسب  و کار است که در 38 صفحه به نگارش درآمده است. در این کتاب تلاش شده است تا حقیقت معنویت در کار و زندگی و چگونگی آن کشف و بحث شود.